Vijf parameters
Gebruik je te veel maischwater, dan zal het bier verdund smaken. Gebruik je te veel spoelwater, dan kan je slechte bijsmaken hebben door een te lange spoelstap. Gebruik je te weinig water, dan heb je een bitter en veel te zwaar bier.
1. Hoeveelheid afgewerkt bier
De hoeveelheid afgewerkt bier is de makkelijkste parameter, dit is simpelweg de hoeveelheid wort die je wil produceren.
2. Verlies van water in de draf
De draf is de overschot aan granen, kafjes en andere bestanddelen die na het filteren overblijft in de maischketel.
In deze draf zal er ook een hoeveelheid water achter blijven.
In de draf blijft per kilogram mout
ongeveer 1,01 liter water achter.Water in de draf
3. Verlies van water door verdamping
Dit verlies is afhankelijk van de brouwinstallatie en kan slechts proefondervindelijk vastgesteld worden.
Meet de hoeveelheid wort aan het begin en aan het eind van het koken om te weten hoeveel er verdampt is. Zo heb je een indicatie van de verdamping per uur en kan je hiermee rekening houden bij volgende brouwsels.
Bij grote brouwerijen zal dit verlies op ongeveer 5% liggen.
4. Verlies in de brouwzaal
Ook het verlies in de brouwzaal is slechts proefondervindelijk vast te leggen.
De hoeveelheid water die achter blijft in ketels, leidingen, spoelinstallatie, (platen)koeler, ... kan niet met een formule bepaald worden.
5. Verhouding tussen maischwater en spoelwater
Na het maischen wordt het beslag gespoeld om zo veel mogelijk suikers eruit te halen.
Meer of minder spoelen zal dan ook van invloed zijn op de smaak van het bier. Het hangt van de brouwer af wat hij wil bereiken.
Berekening
Veronderstel
We brouwen volgens onderstaande parameters :
- Aantal liter bier gewenst : 30 liter
- Totale moutstort : 5 Kg
- Beslagdikte : 4 liter water/Kg
- Verdamping : 5,2 liter/uur
- Kooktijd : 90 minuten
Formules
Verdamping =
Kooktijd x verdamping per uur
Als we 90 minuten koken en we verdampen 5,2 liter per uur,
dan zal er in totaal 7,8 liter verdampen.
Maischwater =
Beslagdikte x storting
Als de beslagdikte 4 l/Kg is en we hebben een storting van 5 Kg,
dan staat dit voor 20 liter maischwater.
Spoelwater =
Doelvolume na koken - maischwater + (1,01 x kilogram mout) + verdamping
Met deze parameters kan het spoelwater berekend worden.
Voor dit voorbeeld, wordt dit dus :
Spoelwater = 30 - 20 + 1,01 x 5 + 7,8 = 22,85 liter spoelwater
Brouwwater in totaal nodig =
Maischwater + spoelwater
In totaal hebben we dus :
20 + 22,85 = 42,85 liter water nodig
om ons gewenst volume van 30 liter te brouwen.